Bismillahirrahmanirrahim

يَسْـَٔلُونَكَ مَاذَا يُنْفِقُونَۜ قُلْ مَٓا اَنْفَقْتُمْ مِنْ خَيْرٍ فَلِلْوَالِدَيْنِ وَالْاَقْرَب۪ينَ وَالْيَتَامٰى وَالْمَسَاك۪ينِ وَابْنِ السَّب۪يلِۜ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَاِنَّ اللّٰهَ بِه۪ عَل۪يمٌ

 _Sana ne harcayacaklarını soruyorlar. De ki: “Harcayacağınız mal, ana  baba, yakınlar, öksüzler, yoksullar ve yolcular için olmalıdır. Hayır olarak ne yaparsanız muhakkak ki Allah onu bilir.
   Bakara 215_

Yine önceki ayet ile bağlantıyı kurarak başlıyoruz. Hatırlayalım 214. ayette Rabbimiz fedakarlık olmadan  sıkıntılara göğüs germeden ortaya koyduğumuz iman iddiasını ispat edecek davranışlar ortaya koymadan cennete girebileceğinizi mi sandınız diye soruyordu.
İşte şimdi bu ayette man İddiamızın ilk ispatı ile muhatabız. VERMEK

AYETİN İNİŞ SEBEBİ:
 Ensardan Amr adında zengin bir adamın Rasulullah'a gelip
"Ey Allah'ın resulü malımızdan ne kadar infak edelim" diye sorması üzerine indi. Bugüne kadar bakarada öğrendiğimiz ayetler içerisinde sana soruyorlar diye başlayan ayeti bir hatırlayalım.
"Sana Hilallerden soruyorlar"
 bakara 189
Ve ileride gelecek sana içki ve kumardan soruyorlar ve sonra sana hayızdan soruyorlar .
Öncelikle buradaki sahabenin soru adabına dikkat çekilmek lazım. Onlar da soru sormuşlar ama hiçbir soruları hayattan kopuk değil. Gerçekten öğrenmek anlamak ve yaşamak için sormuşlar.Bugün günümüzde karşılaştığımız sorularla sahabenin sorularını karşılaştırınca yaşama gayesi ile konuşma gayesi arasındaki farkı çok net görüyoruz. Her ramazan sorulan sakız çiğnemek orucu bozar mı her kurban sorulan tavuk kesebilir miyiz hindi kesebilir miyiz sorularıyla sahabenin sorularını karşılaştıracak olursak yaşamakla konuşmak arasındaki farkı çok net göreceğiz.

 "Sana neyi infak edeceklerini soruyorlar "

Ne güzel bir soru...  Ardında durmak için sorulmuş ve ömürlerini buna ispatla geçirmiş güzel insanlar... Sahabenin en çok öne çıkan özelliğini sorsaydık herhalde ortak noktaları İNFAK olurdu . Bu konuda o kadar çok örnekle ortaya koymuşlar ki birkaçını zikrederek ayeti anlamaya devam edelim.

Tabii ki ilk örneğimiz sahabeye de yön veren peygamber aleyhisselamın söz ve davranışları;
Sahâbeden Ebû Zer -radıyallâhu anh- nakleder:

Hazret-i Peygamber’le Medîne kenarında bir taşlık arâzide yürüyorduk. Karşımıza Uhud Dağı çıktı. Hazret-i Peygamber bana:

“–Yâ Ebâ Zer!” dedi. Ben de:

“–Buyur yâ Rasûlâllah!” dedim.

Buyurdu ki:

“–Yanımda şu Uhud Dağı kadar altın olsa, bu beni sevindirmez. Bir borcu ödemek için ayırdığım hâriç, yanımda bir dinar bulunduğu hâlde üç gün geçmesini istemem.” (Müslim, Zekât, 32; Buhârî, İstikrâz, 3)

Ve sonra onun ilk halifesi Hz Ebubekir

Hz. Ebubekir, hazerde (barış zamanlarında) ve seferde Rasulullah (sav)'dan hiç ayrılmadı. Ona her zaman arkadaşlık etti. Her zaman, malını, canını feda etmeye hazır halde yanında beklerdi... Tebük Savaşında, Rasulullah (sav), herkesin yardım yapmasını emir buyurunca, herkes malının bir kısmını getirip verdi. Sonra Hz. Ebubekir de malını getirip teslim etti. Peygamber Efendimiz (sav) Hz. Ebubekir'e dönüp sordu:

- Ya Ebubekir, sen evine ne bıraktın?

- Ya Rasulullah, evime bir şey bırakmadım. Tamamını buraya getirdim. Onlara Allah ve Resulü'nü bıraktım. (Muhammed Yusuf Kandehlevi, Hayatü’s Sahabe, Hz. Muhammed ve Ashabının Yaşadığı İslami Hayat, Cilt 1, Sentez Neşriyat, Temel Eserler Serisi: 2/1, s. 410

Enes (ra) anlatıyor:” Bir adam Rasulallah’a (sav) geldi ve:

-Ya Rasulallah, falanın bahçesinde kesilmiş hurma ağacı var. Kendisine emretseniz de onu bana verse, duvarıma destek yapacağım, dedi. Efendimiz adamı çağırtı ve “O ağacı, cennetteki bir hurma ağacı mukabilinde bu adama ver” buyurdu. Adam kabul etmedi. O arada Ebu Dahdah adamın yanına vardı ve ona:

-Sen ağacını bana ver, ben de hurmalığımı sana vereyim, dedi.

Adam “peki” dedi. Ebu Dahdah Rasulullah-’ın (sav) yanına vardı ve:

-Ya Rasulallah, adamın hurma ağacını hurmalığımla satın aldım, ağacı sana veriyorum. İhtiyaç sahibini çağırt, ağacı kendisine ver, dedi. Bunun üzerine Efendimiz birkaç kez:

-Ebu Dahdah için cennette saçaklı nice hurma ağaçları var, buyurdu. Ebu Dahdah hanımının yanına döndü. Hanımı o sırada bahçede idi. Bahçenin kapısı önünde durdu ve:

-Dahdah’ın anası! Bahçeden çık, onu cennetteki bir hurma ağacı karşılığında sattım, dedi. Kadını da

–“Karlı bir alışveriş (Allah mübarek etsin) dedi...
Bu konuda burada zikrederek bitiremeyeceğimiz kadar çok hadisi şerif vardır.

Ebu Hüreyre (ra) anlatıyor: "Rasûlullah (sav) buyurdular ki: "Kulların sabaha erdiği her günde iki melek semadan iner ve bunlardan biri şöyle dua eder:

 "Ey İlahımız! İnfak edene halef (devam) ver. "

Diğeri de şöyle dua eder:

"Ey İlahımız! Cimriye de telef ver." (Buhari, Zekat 28; Müslim, Zekat 57, (1010).)

Bir başka rivayette: "Allah Teâla Hazretleri şöyle der: "Ey Âdemoğlu! Sen infak et, ben de sana infak edeyim" şeklinde gelmiştir.

Tabii buradan ayrı bir kitap yazacak kadar infak örnekliği ve hadisleri zikredebiliriz fakat infak meselesi o kadar önemli bir konu ki Kur'an'da ara ara yine önümüze düşecek ve biz o Hadislerin bir başka kısmını orada zikir edeceğiz inşallah.

En son geçen hadisten anladık ki meleklerin duası infak eden üzerine...yine anladık ki sahabe sadece konuşmamış sadece yazmamış yapmış da
Mehmet Zahid kotku rahmetullahi aleyh in dediği gibi

" Evladım söylemek kolay yazmak kolay yapmak zordur"
İşte şimdi o zor olanı başarmak sırası bizde duymak dinlemekle getirmeyip hayata geçirmek zorundayız bu bizim malım da senin canım da senin Allah'ım iddiamızın ispatıdır.
 Ve burada dikkatimizi çeken diğer bir mesele ayetin devamında biz neyi infak edeceğimizi sorarken rabbimizin bize kime infak edeceğimizi de anlatması...
 Yani öğrendikten sonra yap!!!
Sorduğun sorunun uygulama amacı olsun! Uygulamaya da önce anne babandan başla...
Evet sıralamaya dikkat edelim... Şimdi gelelim ayette zikredilen uygulama sıralamasına;

Bir adam Peygamberimize gelerek “Ey Allah’ın Rasulü, insanlar arasında iyi davranmama en çok layık olan kimdir?” dedi. Peygamberimiz “Annendir.” buyurdu. Adam “Sonra kim?” dedi. Peygamberimiz “Annendir.” buyurdu. Adam “Sonra kimdir?” dedi. Peygamberimiz yine “Annendir.” buyurdu. Adam “Sonra kimdir?” diye sordu. Peygamberimiz “Sonra babandır.” buyurdu. (Buhari, Edeb, 2; Müslim, Birr, 1)
Anne baba varlıklı dahi olsa onların gönüllerini alacak ikramların ve hediyelerin sevap olarak mizana konulacağını alimler söylemiştir.
"Sonra en yakınlara.." peki neden? Çünkü sadakanın sadaka sayılabilmesi için müstehaklara verilmesi lazımdır bu da sıralama atlanarak devam edilmez! Burada şu hadis-i şerifleri  zikretmeden geçemiyoruz.

"Bir kimsenin harcadığı paraların en hayırlısı; ailesinin ihtiyaçlarını harcadığı para ile Allah yolunda kullandığı atı için verdiği para bir de Allah yolunda cihad eden arkadaşlarına sarfettiği paradır" Müslim zekat 18

Akrabasının yaptığı iyiliğe ayn