Bakara suresi 183. ayet eşliğinde ramazana bakış

اَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ

يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذ۪ينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَۙ *

اَيَّاماً مَعْدُودَاتٍۜ فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَر۪يضاً اَوْ عَلٰى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ اَيَّامٍ اُخَرَۜ وَعَلَى الَّذ۪ينَ يُط۪يقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْك۪ينٍۜ فَمَنْ تَطَوَّعَ خَيْراً فَهُوَ خَيْرٌ لَهُۜ وَاَنْ تَصُومُوا خَيْرٌ لَكُمْ اِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ

Ey iman edenler! Sizden öncekilerin üzerine yazıldığı gibi sakınasınız diye sizin üzerinize de sayılı günlerde oruç yazıldı. İçinizden hasta veya yolcu olan, başka günlerden sayısınca tutar. Orucu tutmakta zorlananlar için bir yoksulun (günlük) yiyeceği kadar fidye yeterlidir. Bir iyiliği mecbur olmadan yapan için bu (yaptığı) iyidir. Ama orucu tutmanız -bilirseniz- sizin için daha hayırlıdır.

(Bakara suresi 183-184. ayetler)

Aslında tefsir sıramızda Bu ayetlerde olmamasına rağmen yaklaşan Ramazan nedeniyle hem bir ramazan yazısı yazmış olmak hem de bu ayet-i kerimeleri tekrar gözden geçirmek için bugünkü konumuzu Bakara 183 ve 184. ayetler olarak seçtim.

Bakara suresinde bu ayetlerden önceki yaklaşık 25-30 ayetlik bölümde Rabbimiz bize hep sabrı öğretti.
Gerçek iyiliğin ne olduğunu (177), tabii bu ayetle birlikte savaşın en zorlu anında bile sağlam  durmayı yani zorluklara hazır olmayı  hayattayken ve ölümümüzden sonra  tabiri caizse cebimize nasıl oruç tutturacağımızı öğretti. İşte gerek cebimize gerek tüm hayatımıza öğretilen sabrın  iliklere kadar işleyenin adıdır oruç. Ve o yüzden oruç tüm hayatımızdaki sabrın yarısıdır.
"Oruç sabrın yarısıdır."(İbn Mâce, Sıyâm 44)
Ve buraya kadar her şartta zorluklara hazırlandık. Şimdi ise Rabbimiz bize şöyle seslendi;

"Ey iman edenler! Sizden öncekilerin üzerine yazıldığı gibi sakınasınız diye sizin üzerinize de sayılı günlerde oruç yazıldı."

Bizden öncekilerin üzerine yazıldığı gibi yani ne demek siz de yapabilirsiniz demek. Bu ağır bir yük değil demek. Çünkü insan sabretmesi gereken bir işle karşılaştığında aynı durumdaki insanları merak eder  ve onların varlığı onun azmini biler. Tabii yine bu ayetten anlıyoruz ki oruç tüm insanlığa gerekli bir yükümlülük herkesin ihtiyacı dünya insanlığa açıldığından beri her topluluğa ihtiyaç ki onlara farz kılındığı gibi sizede farz kılınmış  ve bu durumda zorluk olsun diye değil aksine korunabilelim diye farz kıldığını hatırlatmaktadır. Anladım ki oruç beni koruyacak Peki nelerden ? Belki de hayatımıza ilk kez bu kadar çaplı bir korunma döneminde Ramazan geçireceğiz. Zor gibi görünen Bu durumun içerisindeki nimetleri gözden geçirmeye çalışalım bir;

Örneğin Eğer telefon görüşmelerimizde dilimize sahip olmayı becerebilirsek Allah'ın yardımıyla, Belki de ilk kez gıybetsiz bir ramazan geçirme imkanı ile karşı karşıyayız harika bir korunma şekli. Çünkü diğer Ramazanlaramızda evet coşku vardı teravih vardı cami koşturması iftar programları vardı ama yine de üzülerek belirtelim ki eş dost iftar bahanesi ile bir araya geldiğimizde belkide kazara ağzımızdan başka bir kardeşimiz hakkında hoş olmayan sözler çıkıyordu. Bir yandan oruçluya iftar ettirmenin sevincini yaşayacakken öbür yandan gıybet etmenin tehlikesi ile karşı karşıyaydık.
Yine bu ramazan korunduğumuz bir başka şey belki saatler ve yüzlerce lira harcayarak kurduğumuz lüks ve israfa kapı açan iftar sofraları yerini fakir fukaraya yardımla değiştirecek. Belki de ne yapsak bastıramadığımız gösteriş tutkumuzdan bu şekilde korunacağız. Hatta bir adım daha öteye gidecek olursak sofra kaldırmak,, misafire mahcup olmamak adına hareketlendiğimiz günlerde yıldızlar hep birden görünmeden kılmamız gereken akşam namazlarımızı yatsıya ramak kala kıldığımız anılardan korunuruz belki
Ve yine bir başka korunma şeklimiz zoraki olarak sokaktan alıkonulduğumuz şu günlerde haram bakışlardan ve harama bakmaktan korunuyoruzdur Allah'ın yardımıyla. Mübalağasız söylüyorum teravihlere içimiz yanarken bu sene Ramazan çok sessiz sedasız geçecek derken doğru değerlendirdiğimiz takdirde Belki de hayatımızın en güzel en verimli Ramazanını geçireceğiz. Ne olduğunu anlamadan hızla yaşadığımız iftar davetleri sebebiyle çoluk çocuğu ihmal ettiğimiz hatta daha üzücüsü iftar misafirlerine hazırlıklar yetişmedi diye kırdığımız incittiğimiz çocuklar ve  bir tek hatimimizi zar zor yetiştirebileceğimiz Ramazanlardan kendi hiramıza çekilerek doğru bir niyetle güzel bir okuyuşla harika bir ramazan geçireceğiz. Hiç bu taraftan bakmış mıydık bilmiyorum ama bu Ramazan biz aslında tam da ayetin işaret ettiği üzere harika bir koruma kalkanıyla geçirebilme ihtimalimiz çok yüksek. Bunca üzüntüyle karşılayacağımızı düşündüğümüz bu Ramazan belki de yine aynı surenin yani Bakara suresinin 216. ayetinde buyurulduğu gibi olur ki siz bir şeyden hoşlanmazsınız Ama o sizin için çok hayır barındırır şekline döndürür Allah... İşte hikmet musibetin içerisindeki o hayrı okuyabilmektir. Tabii bu arada orucun hadislerdeki şekli ile koruma yönünü de ele alacak olursak;
"Oruç tutun şüphesiz oruç cehennem ateşini ve dünyanın kötülük ve musibetlere karşı kalkandır."(camiu's sağır 4/212)

"Allah rızâsı için bir gün oruç tutan kimseyi Allah Teâlâ, bu bir günlük oruç sebebiyle cehennem ateşinden yetmiş yıl uzak tutar." (Buhârî, Cihâd 36; Müslim, Sıyâm 167-168.)

Ebû Hüreyre’den (r.a.) rivayet edildiğine göre Resûlullah şöyle buyurdu:

"Kim, faziletine inanarak ve karşılığını Allah'tan bekleyerek Ramazan orucunu tutarsa, geçmiş günahları bağışlanır." (Buhârî, Îmân 28, Savm 6)
Yani oruç cehennemden korur

Ebû Hüreyre’den (r.a.) rivayet edildiğine göre Resûlullah şöyle buyurdu:

"Hiçbiriniz, oruçlu olduğu gün çirkin söz söylemesin ve kimse ile çekişmesin. Eğer biri kendisine söver veya çatarsa, ‘ben oruçluyum desin’" (Buhârî, Savm 9)
Yani oruç faydasız tartışmalardan korur.

Ey gençler topluluğu, sizden evlenmeye gücü yeten evlensin!  Evlenmeye gücü yetmeyen de oruç tutsun! Çünkü oruç onun için bir kalkandır!’ buyurdu.”

Buhari 5162, Müslim 1401/1, Nesei 2238, Tirmizi 1081, Darimi 2/132, İbnu’l-Carud 672, Abdurrezzak 10380, Beyhaki 7/77, Ahmed 1/424, 432, Albani İrva 1781

Tüm bu hadis-i şeriflerden de anlıyoruz ki oruç bizim için çepeçevre kuşatıldığımız manevi bir Kalkandır.
Hasılı kelam beni bu kadar koruyan bir ibadeti Benim de zedelenmekten korumam lazım. Bu yıl şöyle bir ramazan programı yapalım diye kimseye vakitli saatli bir öneride bulunmayacağım çünkü herkesin evde olduğu bir aile ortamında hasseten ev hanımlarının annelerin kendilerine özel bir vakit bulma lüksü olmayabilir. Ve o özel vakitleri bulamamanın stresini etrafına yansıtarak bereket trenini kaçırabilir. O yüzden saatli bir program yerine şunu tavsiye edebilirim mesela her gün gıybetsiz ve boş konuşmasız bir oruca niyet edebiliriz ve eğer iftara kadar bu şekilde sabredebilirsek o orucumuzdan dolayı Allah'ın izniyle kendimizi bahtiyar sayıp o sevinci içimizde yaşayabiliriz. Çünkü aslolan kalkanı deldirmemektir. Çünkü kişiyi cehenneme götüren günahlar çoğu zaman görünen değil görünmeyen günahlardır Allah muhafaza. Yine cennete götüren sevaplar da çoğu zaman çok para harcanan çok emek harcanan ameller değil aksine zengin fakir büyük küçük herkesin zorlanmadan yapabileceği amellerdir. Kalkanımızı sağlam bir şekilde muhafazaya çalışmanın yanı sıra olarak bu Ramazanımıza saatleri ve süresi her aileye ve her kişiye özel olmak şartıyla Kur'an-ı Kerim, bir hadis kitabı velev ki tüm Ramazan için 50 sayfa olsun, bir  sahabe hayatı ve son olarak da rabbimizi tanımak adına okuduğumuz ayetlerde geçtiği üzere bir Esma-i Hüsna velev ki günümüz içerisinde sadece 10 dakika olsun. Esmaül Hüsna'yı tavsiye etmemin sebebi değerli bir kardeşimin küçük kızı Erva'nın hem annesine hem de hepimize yaptığı hatırlatması.Hani söyleyene değil söyletene bak tabirinden. Bana gönderdiği şekliyle noktasına virgülüne dokunmadan yazıma ekliyorum;

Erva 8 yaşındaki kızım
Anne ne okuyorsun diye kafasını telefona uzattı ve yüksek sesle KAYYUM dedi
Ardından bana NE DEMEK? diye sordu
Ben de Allah’ın (C.C.) ismi dedim
Ardından taaccüb dolu bir sesle
Hııııııııı!!!
Dedi ve devamla
Anne ama Allah sana kızar dedi.
Neden? Dedim.
Çünkü sen Allah’ın adının manasını hala bilmiyorsun dedi.
Fesuphanallah. Bu yaşa geldik hala Rabbimizin isimlerini bilmiyoruz. Umarım ki Erva'mız, Ervalarımız Rabbini hakkı ile tanımak konusunda tam bir gayret ve donanım içerisinde olurlar diye dua ederek sözlerime devam ediyorum. Konunun başında da dediğimiz gibi bazılarımız bu işe saatlerini verebilecekken elbetteki bazılarımız 10 dakikayı zor elde edebilecek durumda olabilirler. Önemli olan tamamen bırakmak yerine fırsat bulduğumuz 10 dakikayı değerlendirmek olsun hedefimiz. Güzel bir örnek vardır bir mermere 1 ton su boşaltsak mermerde değişiklik olmaz ama düzenli olarak üzerine damlayan damlacıklar sayesinde mermer delinebilir. Yani o düzenli ama az ameller var ya mermer yüreklerin bile içine işleyebilir.

Şimdi bu düşünceler doğrultusunda Her aile yada her fert kendine uygun Ramazan programını kendisi tanzim etsin. Yeter ki Ramazan'ın her gününde evimize ayet hadis ve sahabe konuk olsun.

Niyetim Bakara'daki oruç ayetlerini bir seferde paylaşmaktı lâkin 183. ayet ve dersleri bugün için kâfi görünüyor. Yarın inşallah 184  ve 185 ayetlerde buluşmak duasıyla...

Allah'a emanet olunuz.

Haktan Bilen